انتقال و نشر اندیشه‌ها از طریق گفتن یا نوشتن دشوار است و تعداد محدودی از مردم با آن ارتباط برقرار می‌کنند. اما نمادها به راحتی جایگاه خود را در فرهنگ عمومی پیدا می‌کنند و به خاطر ظرفیت بالای هنری، به صورت جذابی در جامعه، به خصوص بین جوانان و زنان گسترش می‌یابند. نمادهای شیطانی در گستره بسیار وسیعی به گونه وسیعی متفاوت و خوش ساخت در همه جا یافت می‌شوند. از لباس و کفش و ساعت گرفته تا رنگ و طرح داخل اتاق خواب تا عروسکی که در تزئینات خودرو کاربرد دارد و انگشتر و دستبند و ده‌ها شیء دیگر که در اشیاء شخصی و در منظر عمومی استفاده می‌شود، از برچسبی که کودک پنج ساله به دفتر نقاشی می‌چسباند تا سردسته عصایی که پیر مرد هفتاد ساله به دست می‌گیرد این نمادها همه جا حضور دارند. گذشته از این طرح‌های خیالی از چهره شیطان روی بسیاری از لباس‌ها و سایر وسایل و اشیاء شخصی دیده می‌شود.
بحث پیرامون ترویج شیطان گرایی از طریق نمادسازی و ترویج آن در فرهنگ عمومی را باید در دو محور کلی مطرح نمود:
۱.هویت شناسی نماد های شیطان گرایی:شناسایی و تفسیر نمادهای شیطانی
۲.تاثیر گذاری نماد:بررسی مکانیزم انتقال یک ایدئولوژی از طریق نمادسازی و ترویج آن
۱. هویت شناسی نماد های شیطان گرایی
در این بخش به تشریح مختصری از برخی نمادهای اختصاصی و پرکاربرد در گروه های شیطان گرا می پردازیم.البته متاسفانه در بسیاری از پژوهش های صورت گرفته در زمینه نمادهای شیطان گرایی علاوه بر مستند نبودن برخی تفاسیر نمادها،بعضا به اشتباه نمادهایی از گروه های اخلاقی منحرف و علائم نامربوط با جریان های شیطان گرایی را داخل در این مبحث نموده و کمک شایانی به بزرگنمایی بیش از حد این فرقه ها نموده اند.
قبل از تشریح این نمادها بهتر است به دو نکته اشاره نمائیم.
الف)نمادها ممکن است در برهه های زمانی مختلف و یا در بسترهای فرهنگی مختلف،معانی متفاوتی داشته باشند.در بحث نمادهای شیطان گرایی غالبا تفسیری که از این نمادها در میان گروه های شیطان گرا بیان می شود،ناظر به معانی باستانی نمادها در تمدن های اولیه و متون قدیمی می باشد.
ب)یک نماد ممکن است در یک برهه زمانی و یک منطقه جغرافیایی معانی مختلفی داشته باشد.به عبارت دیگر یک نماد ممکن است به طور همزمان معانی موازی پیدا کرده باشد.چنان که در بررسی برخی از این نمادها خواهد آمد برخی از نمادهای شیطانی به مرور معانی دیگری نیز پیدا کرده اند،منتهی استعمال آن ها در معانی موازیشان نباید موجب گردد که از تفاسیر شیطانی آن ها غافل شویم.
۱. بز بافومت (Baphomet)
این نماد که در عرفان کابالا نیز جایگاهی دارد، بز یا قوچی به نام بافومت است که هم با جانور شاخدار یوحنا در کتاب مکاشفات یوحنا همانندی دارد و هم در اسطوره‌های مصری نماد باروری است[۱] و دو ماه سیاه “گبورا”و سفید “چسد”[۲] در طرفین او نشانه ترکیب روشنایی و تاریکی است،دربرخی متون شیطان گرایان پیرامون بافومت این چنین گفته شده است: “دودست او نمادی از هرمس مصری است،یکی به سمت بالا به ماه سفید”چسد” اشاره می کند و یکی به سمت پائین به ماه سیاه “گبورا”. این سمبل هارمونی کامل بین لطف و عدالت را بیان می کند. شعله ی میان دو شاخ او مشهور به”شعله هوش”نیز نماد نبوغ و دانایی شیطان است.شاید بدین خاطر که همو بود که آدم (ع) و همسرش را به سمت درخت دانایی رهنمون شد.[۳]نکته جالب توجه دیگر در رابطه با این نماد آن است که در برخی اسناد تاریخی به این مطلب اشاره شده است که : هنگام بازجویی های فلیپ لوبل ،پادشاه فرانسه، از افراد دستگیر شده ی فرقه ی شهسواران معبد، یکی از مطالبی که به طور مکرر دراعترافاتشان به آن اشاره می نمودند،پرستش خدایی به نام بافومت به جای خدای مسیح بوده است.
لازم به ذکر است که نقش کنونی از بز بافومت را نویسنده و جادوگر فرانسوی به نام”الیفاس لوی”[۴]در سال ۱۸۵۵ میلادی در یکی از کتاب های خود[۵] تصویر نموده است.البته تصویرگری شیطان به صورت موجودی دوجنسه و با سر بز قبل از لوی نیز سابقه داشته است.
البته همانطور که قبلا گفتیم نمادها لزوماً یک ریشه یا معنا ندارند. بافومت ممکن است نماد بز قربانی در آیین یهود باشد که بزی مقدس است و بنابر نقل عهد عتیق این بز، قربانی حضرت اسحاق شد[۶] که بنی اسرائیل از نسل او هستند. شیطان هم به نوعی قربانی هدایت انسان و دست یابی او به درخت دانش و معرفت شد. با این توضیح بز می‌تواند نماد گویایی از ایثار بزرگ شیطان برای آدم باشد.[۷]
۲.ستاره پنج پر وارونه به همراه سر بز
نماد اصلی فرقه satanism، نشانی است مرکب از یک ستاره پنج پر وارونه[۸] که درون آن تصویر سر یک بز قرار داده شده است.این ترکیب درون دو دایره قرار گرفته و دورتادور آن عبارتی به زبان عبری نگاشته شده است.
سر بز مربوط به سر بز بافومت[۹] می باشد که در گروه های ماسونی و شیطانگرایی باستانی نشان شیطان بوده است.[۱۰]ستاره پنج پر ( در حالت عادی)[۱۱] نمادی بسیار کهن محسوب می شود.این نماد در زمانی نشان “ونوس” الاهه ی زیبایی و عشق شهوانی زنانه بوده است.همچنین این نماد در آئین های جادوگری و شیطانی دوران باستان و قرون وسطی نیز کاربرد داشته است. از زمانی که لئوناردو داوینچی، در سال ۱۴۸۷ میلادی، طرح “مرد ویترووین”[۱۲] را طراحی کرد،به سمبل اصالت انسان و اومانیسم تبدیل شد.در فرقه سیطنیسم این ستاره به صورت وارونه به کار گرفته شد.
آنتوان لاوی در کتاب “انجیل شیطانی” این نماد را این گونه تفسیر می نماید: “بافومت نماینده ی قدرت تاریکی است که با شهوانی بودن بز ترکیب شده است.ستاره پنج پر در نقاشی داوینچی اشاره به طبیعت روحانی انسان دارد ولی چون در این تفکر(Satanism) جنبه شهوانی انسان مد نظر است،پنج ضلعی وارونه شده است تا سر بز بافومت نیز به خوبی در آن جای گیرد.شاخ های او نماد دوگانگی هستند که به نشانه مبارزه طلبی به سمت بالا اشاره می کنند.سه جهت معکوس شده دیگر هم نافی تثلیث است.حروف عبری نوشته شده داخل دایره بزرگ برگرفته از آموزه های جادویی “کابالا” است که به معنای “لویتان”[۱۳] می باشد.”
این نماد درموارد بسیاری درفرقه شیطان گرایی استفاده می شود ؛ازجمله :
۱. نصب این نشان در بالای مح
راب در موقع اجرای آئین های شیطان گرایی[۱۴]
۲. اعطای این نماد به عنوان نشانگر درجات مختلف کلیسای شیطان
نکته : ترکیب ستاره پنج پر وارونه به همراه نماد “S” شیطانی نیز یکی از نماد هایی است که در این فرقه استفاده می شود.البته بیشتر این نماد را آنتوان لاوی برای شخص خودش استفاده می نمود.فلذا با عنوان “نشان دکتر لاوی” در میان شیطان گرایان شهرت پیدا کرده است.
۳. عدد ۶۶۶
این عدد به گفته یوحنا در بخش مکاشفات یوحنا در کتاب مقدس “عدد شیطان” است. در مکاشفات نوشته شده: «جانور عجیب دیگری دیدم که از زمین بیرون آمد. این جانور دو شاخ داشت مانند شاخ‌های بره و صدای وحشتناکش مثل صدای اژدها بود… بزرگ و کوچک، فقیر و غنی، برده و آزاد را وادار کرد تا علامت مخصوص را روی دست راست یا پیشانی خود بگذارند. و هیچ کس نمی‌توانست شغلی به دست آورد یا چیزی بخرد مگر اینکه علامت مخصوص این جانور یعنی اسم یا عدد او را بر خود داشته باشد. این خود معمایی است و هرکس با هوش باشد می‌تواند عدد جانور را محاسبه کند. این عدد اسم یک انسان است که مقدار عددی آن به ۶۶۶ می‌رسد.[۱۵]
در فرهنگ مسیحیان این عدد نماد “ضد مسیح”[۱۶] است که به نوعی دشمن درجه یک حضرت مسیح(ع) محسوب می شود.به خاطر همین تقابل در طول تاریخ مسیحیت افراد بسیاری برای شناسایی ضد مسیح از طریق رمزگشایی این عدد و تطبیق آن بر اسامی افراد مختلف اقدام نموده اند. تعابیر دو متخصص علم الاعداد معروف در قرن شانزدهم “میشائیل اشتیفل”[۱۷] و “پترس بونگوس” نمونه های بارزی از این تلاش هستند. اشتیفل که پروتستان بود، فکر می کرد این عدد به پاپ لئوی دهم اشاره دارد و بونگوس که کاتولیک بود، آن را اشاره به مارتین لوتر می دانست.[۱۸] این عدد بعضا با عنوان شماره تلفن شیطان نیز در کشور ما رواج پیدا کرده است .
۴. صلیب وارونه (Upside down cross )
همانطور که در بخش تشریح تفکرات فرقه های امروز شیطان گرایی گفته شد.یکی از اندیشه های محوری در جریان شیطان گرایی و فرقه های شیطان پرستی آموزه ضددین بودن است.از آن جا که مذهب غالب در دنیای غرب دین مسیحیت می باشد. این نماد بر اساس تفکرات ضد مسیحی شیطان گرایان به نشان خصومت با دین مسیحیت و توهین به آن استفاده می شود.
در این جا بد نیست به این نکته اشاره نمائیم که سردمداران جریان شیطان گرایی در راستای بزرگنمایی گستره نفوذ آموزه های خود و ترویج آن ها در حوزه فرهنگ عمومی ملت ها، اقدام به ترویج معانی موازی شیطانی از برخی نماد های مشهور جهانی نموده و به نوعی این نمادها را به نفع جریان شیطان گرایی مصادره می نمایند. به عنوان مثال دو نماد مشهور زیر که در نگاه اول نماد صلح و نماد عقاید نژاد پرستانه می باشد با تفاسیر شیطان گرایانه ای به ترتیب با عنوان صلیب وارونه و صلیب شکسته مطرح می شوند.
۵ . دست شاخدار (Horned Hand)
دو انگشت برافراشته شده در این نماد نشان از دو شاخ بز بافومت می باشد.این نماد بعضا به همراه عبارت Hail Satan به معنای درود بر شیطان درگروه های شیطان گرایی مورد استفاده قرار می گیرد.البته در چند سال اخیر این علامت به صورت گسترده درمیان طرفداران سبک های مختلف موسیقی متال استفاده می شود که با توجه به مضامین شیطان گرایانه ای که امروزه در میان
اشعار گروه های متال رایج است چندان بی ربط با تفسیر نخست که بیان شد نیست.
نکته ی مهمی که باید در این قسمت به آن توجه کرد آن است که: بعضا افراد دو نماد دیگر که از لحاظ حالت قرار گرفتن انگشتان شبیه به دست شاخ دار است را با یکدیگر هم معنا تفسیر می کنند.
نشان اول: بوزقورد (گرگ خاکستری) که درمیان جنبش های پان ترکیسم مورد استفاده قرار می گیرد و صورت نمادینی از گرگ در آن نشان داده می شود.
نشان دوم : هنگامی که انگشت شست به صورت باز قرار گیرد،این حالت دست معادل نمادین عبارت “دوستت دارم”[۱۹] در کشورهای غربی،خصوصا آمریکا، می باشد.این نماد ترکیبی از سه حرف از حروف الفبای لاتین در زبان نشانه ها (I) ، (L) ، (Y) که مختصر شده عبارت (I Love You) است می باشد.
شیطان گرایان و مراکز قدرت حامی آن ها، برای ترویج نمادهای مذکور در حوزه فرهنگ عمومی از ابزارهای مختلفی استفاده می نمایند ، که از آن جمله می توان به استفاده از این نمادها در ساخت زیورآلات ، پوشاک و البسه ،طراحی ساختمان ها ، نقاشی بر روی دیوارها و اماکن عمومی و … اشاره نمود. متاسفانه در چند سال اخیر بسیاری از این نماد ها در قالب های مذکور به کشور عزیزمان وارد شده است و رو به گسترش و ترویج می باشد ، و این امر آگاهی هرچه بیشتر مسئولین اجرایی و فرهنگی کشورمان را می طلبد که با همکاری نهادهای علمی-پژوهشی در این زمینه ،اقدام به برخورد صحیح و جلوگیری از ترویج این نمادها در کشورمان نمایند.
گستره ی این نمادها باعث می‌شود که ذهنیت‌ها و ارزش‌های مردم هماهنگ با معانی آنها شکل بگیرد. نمادها هویت سازند و به فرد و جامعه هویت می‌بخشند و خودپنداره‌هایی را ایجاد می‌کنند که به زندگی و رفتارهای افراد معنا می‌دهد و مردم با همین معانی وجود و زندگی خود را تفسیر کرده و ارزش‌ها و اهداف زندگی خود را تعریف می‌کنند. کارکرد هویت بخشی و معنا دهندگی نمادها در کنار گرافیک و طراحی متفاوت و چشم نوازشان و در دسترس بودن، مد شدن و تبلیغاتی که روی آنها صورت می‌گیرد، باعث استفاده روز افزون از سوی مردم به ویژه جوانان و نوجوانان دنیا می‌شود. پس از پذیرفته شدن این نمادها در فرهنگ عمومی ملت‌ها، انتقال ایدئولوژی مربوط به این نمادها بسیار ساده و پذیرفتنی می‌شود.
[۱] . اساطیرمصر، ص ۱۹۸
[۲] . گبورا (Geburah) و چسد (Chesed)دو عدد از ده سفیروت تشکیل دهنده ی درخت حیات در عرفان کابالا می باشند.
[۳] . سفر پیدایش تورات- ۱۵/۶
[۴] . Eliphas Levi
[۵] . Dogme et Rituel de la Haute Magie, (Transcendental Magic, its Doctrine and Ritual), 1855
[۶] . سفر پیدایش تورات :۱۹-۱/۲۲
[۷] .شیطان پرستی موجی درزمان حال یا طرحی برای آینده،حمیدرضا مظاهری سیف
[۸] . Inverted Pentagram
[۹] . Baphomet
[۱۰] . به کارگیری نماد بز برای شیطان ریشه در آموزه ها و اسطوره های باستانی خصوصا مصر باستان دارد.
[۱۱] .Pentagram
[۱۲] . vitruvian man
[۱۳] . Leviathan (کلمه‌ای است عبری که ۶ مرتبه نیز در تورات ذکر شده‌است. لویاتان یک اژدهاست که در آب زندگی می کند.در اسطوره شناسی از لویاتان به عنوان یکی از هفت فرشته نگهبان جهنم یاد شده است.ولی درفرقه شیطان گرایی لویاتان در کنار چهار شیطان دیگر به عنوان ۴ نگهبان جهنم هستند که هرکدام نماد یکی از عناصر اربعه(آب،باد،خاک،آتش) می باشند. ۴ فصل کتاب انجیل شیطانی آنتوان لاوی نیز با این عناوین نام گذاری شده اند.
[۱۴] . The satanic Bilbe , devices used in a satanicritual,symbol of Baphomet
[۱۵] .مکاشفات یوحنا/۱۱-۱۸: ۱۳
[۱۶] . Anti Chirist
[۱۷] . Michael Stifel
[۱۸] . راز اعداد، ص ۳۰۰
[۱۹] .i love You
