تصوّری که فرقه ی حلقه برای لحظه ی جان سپردن افراد ارائه می دهد چگونه است؟ آیا این مسأله با آموزه های دینی سازگاری دارد؟

۱) محک تجربه به جای باور دینی

باور موسس فرقه ی حلقه پیرامون لحظه ی مرگ بر این استوار است که  سختی ها و سکراتی برای آدمی در حین مرگ وجود نداشته و همه ی انسان ها به راحتی جان می دهند.شواهدی که وی برای این باور غلط اقامه می کند،به زعم خودش کاملا تجربی و ناشی از ارتباطاتی است که با ارواح در جلساتی موسوم به تشعشع دفاعی داشته است.اما این سخنان نتنها مستندات دینی ندارد،بلکه در تعارض کامل با دین است.همچنین در این فرقه دیدگاه هایی متفاوت در مورد فشار قبر وجود دارد که در جای خود به آنان می پردازیم[۱].

۲) ترویج اباحه گری با آسان سازی مرگ

یکی از دغدغه های بنیان گذار فرقه ی حلقه، آسان سازی مرگ برای پیروانش می باشد تا از این رهگذر افراد را به سوی اباحه گری سوق دهد.سخنان ناروای طاهری در اطراف معاد،که بخشی از آنان در این گفتار ،پیرامون لحظه ی جان سپردن آدمی آمده است دارای فرجام نامطلوبی برای پیروانش می باشد و از آن حیث که کیفیت جانسپاری انسان ها، اعم از مومن و غیر مومن را یکسان پنداشته است،سرانجامی جز میل یارانش به اباحه گری را در پی ندارد.

این در حالیست که ارائه ی تصور صحیحِ دینی و بدون افراط و تفریط از مرگ، نقش بسزایی در اصلاح فرد و جامعه و نیز دنیا و عقبی فرد خواهد داشت.

طاهری در مورد آسان سازی مرگ با اشاره به اصیل و صحیح بودن تجربه های شخصی خود و تفوّق آنان بر آموزه های دینی، اشارتی به غیر واقعی بودن اعتقادات اسلامی کرده و گفته است:«این ماجرائی که عده زیادی دچار ترس و وحشت شدند از مرگ، از شب اول قبر، از فشار قبر و از لطف الهی ناامید شدند و نسبت به خدا دچار آن سوء تفاهمات شدند، این جا این تجربه،برای آن ها نشان خواهد داد که این طوری نیست»[۲].

۳) دیدگاه های طاهری در مورد مرگ

رهبر عرفان واره ی حلقه با جایگزین کردن تجارب شخصی به جای نصوص وحیانی در مورد مرگ گفته است: «تجربه ای که از تشعشع دفاعی به دست آوردیم و صحبت با هزاران هزار کالبد ذهنی که تاکنون که از آن ها من ، این سؤال را پرسیدم که آیا لحظۀ جدائی لحظۀ تلخی بوده ؟ از کالبدهای ذهنی که در انفجار، آتش سوزی ، سوانح و مواردی که به نظر ما خیلی سخت می آید، حتی یک مورد هم نشنیدم که یک کالبد ذهنی ، گفته باشند که آی وای ، مرگ ما سخت بود، حتی یک مورد».[۳] 

وی در جای دیگری گفته است: «صرف نظر از این که چگونه ، کجا و بر اثر چی ، مرگ اتفاق بیافتد، لحظۀ جدائی، شیرین ترین لحظه است.حالا ما می گوئیم خیلی بد جان داد، بد مرد، ببینید که چه کرده بود که این طوری مرد و خلاصه صحبت از مرگ بد می کنیم در حالی که مرگ بد نداریم، همه اش شیرینی،آزادی و رهائی است»[۴].

۴) لحظه ی مرگ به روایت دین

در قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام از راحتیِ[۵] جان سپردن مومنین و سختی جان دادن کفّار و افراد گنهکار سخن به میان آمده است.که در اینجا به بخش مختصری از سختی جان دادن گنهکاران اشاره می کنیم.

الف) قرآن و سکرات موت

«وَ لَوْ تَرَى إِذْ یَتَوَفَّى الَّذِینَ کَفَرُوا الْمَلاَئِکَهُ یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبَارَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذَابَ الْحَرِیقِ ؛ و اگر ببینى کافران را هنگامى که فرشتگان(مرگ)، جانشان را مى‌گیرند و بر صورت و پشت آنها مى‌زنند و(مى‌گویند:) بچشید عذاب سوزنده را (،به حال آنان تأسف خواهى خورد)!»[۶]

«وَ لَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ فِی غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَ الْمَلاَئِکَهُ بَاسِطُوا أَیْدِیهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَکُمُ الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا کُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ غَیْرَ الْحَقِّ وَ کُنْتُمْ عَنْ آیَاتِهِ تَسْتَکْبِرُونَ ؛ و اگر ببینى هنگامى که(این) ظالمان در شداید مرگ فرو رفته‌اند، و فرشتگان دستها را گشوده، به آنان مى‌گویند: «جان خود را خارج سازید! امروز در برابر دروغهایى که به خدا بستید و نسبت به آیات او تکبّر ورزیدید، مجازات خوارکننده‌اى خواهید دید»!» (به حال آنها تأسف خواهى خورد)».[۷]

«کَلاَّ إِذَا بَلَغَتِ التَّرَاقِیَ * وَ قِیلَ مَنْ رَاقٍ * وَ ظَنَّ أَنَّهُ الْفِرَاقُ * وَ الْتَفَّتِ السَّاقُ بِالسَّاقِ ؛ چنین نیست(که انسان مى‌پندارد! او ایمان نمى‌آورد) تا موقعى که جان به گلوگاهش رسد، * و گفته شود: «آیا کسى هست که(این بیمار را از مرگ) نجات دهد؟!» * و به جدایى از دنیا یقین پیدا کند، * و ساق پاها(از سختى جان‌دادن) به هم بپیچد!»[۸]

ب) روایات

«امام صادق علیه السلام: مَن أحَبَّ أن یُخَفِّفَ اللَّهُ عَزَّوجلَّ عَنه سَکَراتِ المَوتِ، فلْیَکُنْ لقَرابَتِهِ وَصُولًا وبوالِدَیهِ بارّاً، فإذا کانَ کذلکَ هَوَّنَ اللَّهُ عَزَّوجلَّ علَیهِ سَکَراتِ المَوتِ ولَم یُصِبْهُ فی حیاتِهِ فَقرٌ أبَداً ؛ هرکه دوست دارد خداوند عزّوجلّ سکرات مرگ را بر او سبک گرداند، باید به خویشانش رسیدگى و به پدر و مادرش نیکى کند. اگر چنین کند، داوند عزّوجلّ سختى‏هاى مرگ را بر او آسان گرداند و در زندگیش هرگز به نادارى نیفتد».[۹]

«امام علی علیه السلام: إنّ للمَوتِ لَغَمَراتٍ هِیَ أفظَعُ مِن أن تُستَغرَقَ بصِفَهٍ، أو تَعتَدِلَ على‏ عُقولِ أهلِ الدّنیا؛ مرگ را سختى‏هایى است دشوارتر از آنکه در وصف گنجد یا با خردهاى مردم جهان سنجیده شود»[۱۰].

«رسولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله: إن کانَ لأولیائنا مُعادِیاً، ولأعدائنا مُوالِیاً، ولأضدادِنا بألقابِنا مُلَقِّباً، فإذا جاءهُ ملَکُ المَوتِ … فیقولُ لَهُ ملَکُ المَوتِ: یا أیُّها الفاجِرُ الکافِرُ، تَرَکتَ أولیاءَ اللَّهِ إلى‏ أعدائهِ؟! فالیَومَ لا یُغْنُونَ عنکَ شیئاً، ولا تَجِدُ إلى‏ مَناصٍ سَبیلًا، فیَرِدُ علَیهِ مِن العَذابِ ما لَو قُسِّمَ أدناهُ على‏ أهلِ الدُّنیا لأهلَکَهُم؛ اگر [کسى‏] با دوستان ما دشمن باشد و با دشمنان ما دوست و القاب مخالفان ما را بر خود نهد…پس ملک الموت به او گوید: اى نابکارِ کافر! دوستان خدا را به دشمنان او واگذاشتى! امروز آنان کمترین کارى نمى‏توانند برایت انجام دهند و هیچ راه گریزى ندارى. پس، چنان عذابى به او رسد که اگر کمترین آن در میان ساکنان دنیا تقسیم شود، همگى آنان را نابود مى‏سازد»[۱۱].

۵) نتیجه

مطابق با  آموزه های دینی، جانسپاری انسان های صالح و طالح هرگز یکسان نمی باشد.مومن به حکم«چون به جان دادن رسد فرمان مرا ٭٭٭٭ نیم جو ارزد جهانی جان مرا» با اشتیاق و به دور از رنج،ساحت دنیای دَنی را ترک کرده و رهسپار عالم برزخ می شود و انسان های تبهکار با رنج و سختی و عذاب جان به جان آفرین تسلیم می کنند.

پی نوشت:

[۱]– در پرسش و پاسخ پیرامون دیدگاه های طاهری در مورد «فشار قبر».

 [۲]- جزوه ی ترم ۷،صفحه ی ۲۲۴.

 [۳]- جزوه ی ترم ۷،صفحات ۲۲۴ و۲۲۵.

 [۴]- همان،ص ۲۲۴. 

 [۵]- در روایات اسلامی جان دادن مومن به «نوشیدن آب خنک در روز تابستانی »،«دسته گل خوشبوی» و… تشبیه شده است. 

 [۶]- انفال۵۰.

 [۷]- انعام۹۳.

 [۸]- قیامت، ۲۶. 

 [۹]- میزان الحکمه ،ج ۱۱؛ص ۱۲۷. 

 [۱۰]- همان،ص ۱۲۶.

 [۱۱]- همان،ص ۱۰۱.