بهداشت معنوی؛ در سال ۱۹۹۹ میلادی، یک ژاپنی به نام ماسارو ایموتو اقدام به انتشار چند مقاله مهیج با عنوان «پیام‌هایی از سوی آب» (Messages from Water) کرد. وی در این مقالات مدعی شد که طی آزمایش‌هایی به این نتیجه رسیده است که آب از طریق تغییر در شکل بلورهایی که در زمان یخ زدن از خود بروز می‌دهد، به «ارتعاشات» ناشی از احساسات و افکار افرادی که در کنار آن آب بوده‌اند، واکنش نشان می‌دهد.
ارتعاش، کلیدواژۀ اصلی ایموتو بود؛ لغتی که در ژاپنی «هادو» نامیده می‌شود و رد پای آن را در قانون جذب نیز می‌توان دید. ژاپنی‌ها معتقدند که هر چیزی در دنیا دارای ارتعاش است و هادو استعاره از علم مطالعۀ انرژی ارتعاشی اشیاء است. مبلغان هادو معتقدند فلسفۀ شرقی خیلی زودتر از فیزیک کوانتوم در غرب به وجود ارتعاش در ذرات پی برده است. برای مثال، طب سوزنی، طب سنتی چینی و حتی تحقیقات چینی‌ها بر روی خواص گیاهان حول محور درمان، از طریق انرژی صورت می‌پذیرد.
پس از این اظهارات جنجالی ماسارو ایموتو، نظریۀ شعور آب وی به‌شدت در دنیا طرفدارانی پیدا کرد؛ به‌طوری‌که بسیاری خواهان این بودند که بدانند ارتعاش نامشان چه تأثیری بر روی بلورهای آب دارد. بنابراین ایموتو پس از مدتی در سایتی که به این منظور راه‌اندازی کرده بود، اقدام به ثبت سفارش عکس‌برداری از بلورهای آب ناشی از ارتعاش نام افراد کرد. روند کار به این شکل بود که شما نام انتخابی خود را بر شیشه‌ای از آب چسبانیده و برای وی در ژاپن ارسال می‌کردید و درخواست عکس بلور تشکیل شده از آن را می‌دادید. سپس ایموتو با هزینه‌ای بالغ بر ۵۵ تا ۱۵۵ هزار یِن ژاپن، عکس بلور را برای شما ارسال می‌کرد.
ایموتو از این طریق پول خوبی به جیب زد و توانست یک آزمایشگاه و یک گروه عکس‌برداری نیز استخدام کند تا از بلورهای آب عکس بگیرند و به سراسر جهان ارسال کنند. وی همچنین مدتی ریاست «بنیاد بین‌المللی آب برای زندگی» (International Water For Life Foundation) را در اوکلاهامای ایالات‌متحده به دست آورد. این آزمایشگاه در نظر مردم نشان از یک گروه تحقیقاتی و یک کادر علمی بود، ریاست بر یک سازمان غیرانتفاعی با اسم پرطمطراق «بنیاد بین‌المللی»، توانست القابی چون پروفسور، دکتر و دانشمند را برای وی به ارمغان بیاورد.
ایموتو فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی رشتۀ روابط بین‌الملل از دانشگاه یوکوهامای ژاپن بود، ولی از اینکه او را دکتر یا دانشمند بنامند، ناراحت نمی‌شد؛ زیرا به کسب درآمد بیشتر به او کمک می‌کرد. وی به این نتیجه رسید که باید یک مدرک پزشکی هم داشته باشد تا بتواند با اعتماد به نفس بیشتری خود را دکتر بنامد؛ بنابراین دست به دامن یک دانشگاه جعلی در هند شد. وی در سال ۱۹۹۲ مدرک دکتری خود در طب جایگزین را از یک دانشگاه هندی به نام «دانشگاه بین‌المللی گسترش طب جایگزین» (Open International University for Alternative Medicine) دریافت کرد. این دانشگاه مکاتبه‌ای بوده و مدارک خود را به قیمت ۱۷۵۰۰ روپیه به فروش می‌رساند.
اکنون مبلغان ایموتو نیز با اعتماد به نفس بیشتری او را دکتر و دانشمند می‌خواندند و در زمان ارائه روایتی مهیج از تأثیر ارتعاشات افکار، احساسات و کلمات بر روی بلورهای آب، مرجع علمی خود را «دانشمندی بزرگ» به نام «دکتر ماسارو ایموتو» معرفی می‌کردند.
مبلغان ایموتو دستاویزهای علمی مختلفی از رفتار انواع مواد در شرایط فیزیکی و شیمیایی مختلف را به‌عنوان شاهدی بر امکان وجود رفتارهای ناشی از ارتعاشات بلورهای آب ارائه می‌دادند. «آزمایش شکاف نور یانگ»، «اثر حافظه‌داری آلیاژ کادمیوم روی گرنینگر و مرادیان» و «خاصیت شبه الاستیک آلیاژ طلا کادمیوم توسط اُلاندِر»، ۳ نمونۀ معروف از ارجاعات مبلغان ایموتو در سراسر جهان بود که اولی بر فرضی باطل بنیان نهاده شده و دومی و سومی هم اصولاً هیچ شباهتی به ادعاهای عجیب و غریب ایموتو نداشتند.
در ایران نیز ماسارو ایموتو مبلغ خاص خود را داشت. «شاهین فرهنگ»، شخصی که با تن صدای خاص و طمأنینه‌ای که در بیان کلماتش داشت، هزاران نفر را به خود جذب کرده بود. سمینارهای شهادت آب وی در فضای مجازی به شکل رایگان قابل دانلود است، هرچند عده‌ای ترجیح می‌دهند همچنان این فیلم‌ها را به فروش برسانند و از تهماندۀ ادعای جعلی ایموتو جیب خود را پر کنند.
تب شعور آب در ایران با سیمنارهای شاهین فرهنگ بالا گرفته بود. در هر سمینار صدها نفر با پرداخت مبلغی به‌عنوان ورودی سمینار پای سخنان فرهنگ می‌نشستند تا از تأثیر کلماتی چون خدا، شیطان، نماز، دعا، بد، خوب، زشت، زیبا و… بر روی بلورهای آب مطلع شوند، هیجان‌زده شده و اطمینان پیدا کنند که طبق شهادت بلورهای آب، خدا خوب و شیطان بد است! شاهین فرهنگ نیز همانند ایموتو مشهور شد، هرچند که بنا به نقل قولی بعدها به اشتباه خود در معرفی ایموتو به جامعۀ ایرانی اعتراف کرده است.
برخی در ایران مدعی شدند که نتایج مشابه آزمایشات ایموتو را بر روی اذکار اسلامی بدست آورده اند. حتی در سال ۱۳۸۳، جشنواره خوارزمی، جایزۀ نفر اول شیمی بخش دانش‌آموزی خود را به دلیل انجام آزمایشات شعور آب، به حمیده بی‌طرف داد.
به موازات شهرت جهانی ادعاهای خرافهگرایانه و باطل ماسارو ایموتو، منتقدان وی نیز در سطح جهانی اقدام به رد نظریات غیرعلمی وی کردند. ایرادات علمی‌ای همچون عدم برگزاری آزمایش بلورهای آب در شرایط آزمایشگاهی «دو سو کور» و «سه سو کور» (که دو روش آزمایشگاهی معتبر و قابل‌قبول برای جامعه علمی هستند) و همچنین خدشه‌های استدلالی همچون «یابنده‌گرایی نمودگرایانه» و «یکسوگرایی تأیید» به آزمایشات ایموتو منجر به افول نظریه شعور آب وی شد.
ضربۀ نهایی به ایموتو در جایی وارد شد که در سال ۲۰۰۳ «جیمز رندی»، شک‌گرای علمی کانادایی و «بنیان‌گذار بنیاد آموزشی جیمز رندی»، به‌طور عمومی اعلام کرد که حاضر است یک میلیون دلار به ایموتو جایزه بدهد، اگر آزمایش‌های او بتواند دوباره نتایج را در یک مطالعه «دو سو کور» بازتولید کند، ولی ماسارو ایموتو حاضر به تکرار آزمایش‌های خود در شرایط علمی نشد.
ماسارو ایموتو شعبده‌باز ژاپنی که حتی به ذهنش هم خطور نمی‌کرد که روزی دانشمند نامیده نشود، در سال ۲۰۱۴ دار فانی را وداع گفت؛ اما نظریۀ جعلی شعور آب وی همچنان زنده است و توسط برخی از مبلغان وی در جهان تبلیغ می‌شود. او احتمالاً ارث خوبی برای بازماندگان نسبی خود برجای گذاشته باشد. مبلغان وی نیز سعی می‌کنند از میراث شبه‌علمی او ارتزاق کنند و با کلاه‌برداری از طریق بلورهای آب زندگی خود را بگذرانند.
نگارنده: امین رضایی نژاد
لینک‌های مرتبط:
شعور آب و پیشرفت پرهیزگار در فراگیری قرآن
تجلی یافته‌های ماسارو ایموتو در آناهیتا
دیدگاه شما رو قبول ندارم ،بنده سالهاست پیرو این شخص هستم و هرروز بیشتر یقین پیدا میکنم
بزرگوار !کار تحقیقی یک پژوهشگر چه ربطی به درامد زایی دارد؟!! توضیح بدید (به قول خودتون )چطور ایموتو پول خوبی به جیب زد ؟!!تاثیر ذکر بر روی آب حتی اگر ایموتو هم به آن نرسیده بود یک حقیقت مسلم دینی است . لطفا من بعد علمی تر بنویسید!