بهداشت معنوی؛ مدتی است که به واسطه جنجال های رسانه‌ای شکل گرفته پیرامون برخی فعالان فضای مجازی همچون سیدمهدی صدرالساداتی[۱]، نام «غفار عباسی» به عنوان استاد عرفان این افراد شنیده می‌شود. شواهد حاکی از انحرافاتی در افکار و رفتار غفار عباسی است که در این گزارش به صورت اجمالی به آن پرداخته‌ایم.
مقدمه
«غفار عباسی» مشهور به غفاری، سال ۱۳۴۱ در شهر مراغه متولد شد. او پیش از ورود به حوزۀ علمیه قم، مدت ۸ ماه در جنگ تحمیلی حضور داشته و میگوید در این مدت، تمام مقامات عرفانی را طی کرده است.[۲] عباسی در سال ۱۳۶۶ و در سن ۲۵ سالگی، برای تحصیل علوم دینی به قم آمد و پس از پنج سال نتوانست پایه چهارم حوزه را با موفقیت طی کند؛ ولی لباس روحانیت پوشید و در سال ۱۳۷۲ با مدرک ناقصی سطح یک (فوق دیپلم)، به عنوان کارمند سادۀ اداری، جذب «مرکز جهانی علوم اسلامی»[۳] شد.
عباسی میگوید چندین سال مدیر یک مدرسه علمیه بوده [۴]، اما مستندی برای این ادعا وجود ندارد. مریدانش وی را با عناوینی چون آیت الله، علامه، آیت الحق، استاد و … یاد می‌کنند. او در یک مصاحبۀ تصویری تصریح می‌کند که «مجتهد» است، اما هیچ مدرک یا شاهدی برای این ادعا ارائه نمی‌نماید.
سابقۀ اولین دروس اخلاق وی به سال ۱۳۷۸ در مدرسه حجتیه برمی‌گردد، که به طور غیر رسمی و بدون هماهنگی با مسئولان مدرسه برگزار می‌شد. مسئولان وقت مدرسه به این نتیجه رسیدند که وی صلاحیت برگزاری درس اخلاق را ندارد و خواستار تعطیلی جلسات او شدند. عباسی با اعتقاد راسخی که به توانمندی‌های اخلاقی و عرفانی خود داشت، از قوانین تمکین نمی‌کند و تنش‌هایی به وجود می‌آید. سرانجام در سال ۱۳۹۴ فعالیت او در جامعهالمصطفی(ص) به دلیل حواشی زیاد، تعلیق و پیش از موعد بازنشسته می‌شود.
دورۀ جدید فعالیت عباسی از سال ۱۳۹۲ و در مسجد امام صادق(ع) شهرک صادقیه قم آغاز می‌شود. اواخر سال ۱۳۹۴، به دلیل مخالفت برخی طلاب و هیئت امنای مسجد صادقیه، جلساتش را به مسجد حضرت زینب(س) در خیابان هفت تیر منتقل نموده و پس از مدتی به مسجد رضائیه در میدان سعیدی قم می‌رود. اول آذرماه ۱۳۹۷، پس از ایجاد جنجال و درگیری فیزیکی از سوی مریدان عباسی با سخنران دعوت شده از سوی هیئت امنای مسجد، رفت و آمد وی به آن مسجد قطع شد.
او سرانجام در روز جمعه ۲۳ آذرماه، در جمع مریدان خود که به بهانه مراسم چهلمین روز درگذشت یکی از بستگانش در بهشت معصومۀ(س) قم گردهم آمده بودند، ضمن مقایسۀ خودش با امام رضا (ع)، بیان می‌دارد که عازم سفری بی‌بازگشت است؛ از این رو با مریدانش برای همیشه وداع کرد.
موج جدیدی از فعالیت‌های غفار عباسی از نوروز ۹۸ آغاز شد. در همین ایام جمعی از مریدان وی که در یکی از مساجد مشهد، معتکف بودند، به بهانه واهی «حمله وحشیانه دادگاه ویژه به منزل غفاری» در حالی که در حال اعتکاف بودند از مسجد خارج شده و در مقابل دفتر امام جمعه مشهد تحصن کردند. بعدتر غفار عباسی در ادعایی مضحک مدعی شد که سیلاب‌های استان گلستان و لرستان به خاطر نفرین همسرش اتفاق افتادند.
ادعای شاگردی آیت الله سعادت پرور (رحمه الله علیه) (پهلوانی)
عباسی در همان سال‌های اول حضور در قم، به جلسات اخلاقی آیت الله سعادت‌پرور (ره) (پهلوانی) وارد می‌شود؛ ولی به شهادت شاگردان برجستۀ آیت الله سعادت‌پرور، هرگز به حلقۀ شاگردان طراز اول ایشان راه پیدا نمی‌کند و اجازه‌نامۀ تربیت و راهنمایی اخلاقی و سلوکی به او داده نمی‌شود. وی پس از در گذشت آیت الله سعادت‌پرور، مدتی نیز در جلسات اخلاقی «آیت الله تحریری»[۵] حاضر می‌شود. با این حال عباسی، تقریباً در تمامی پوسترهای تبلیغاتی و در عرصه‌های مختلف، با عنوان «شاگرد برجسته» آیت الله سعادت‌پرور (ره) (پهلوانی) معرفی می‌شود.
بسیاری از شاگردان قدیمی آیت الله پهلوانی یا او را نمی‌شناسند و یا گزارشاتی مبنی بر عدم رضایت آن مرحوم از رفتارها و ادعاهای او ارائه می‌کنند. برخی از آنها نیز در چندین مورد موضع‌گیری‌های صریحی علیه ادعاهای او داشته‌اند.
بیستم آذرماه ۱۳۹۷، کانال تلگرامی «ندای سعادت»، وابسته به دفتر نشر آثار مرحوم سعادت‌پرور، با انتشار متنی اعلام کرد، فردی که با انتساب خودش به آیت الله سعادت‌پرور (ره) و با تکیه بر مغیبات و اظهار کرامت ادعای عرفان دارد، مورد تأیید نیست.
ادعای شاگردی آیت الله العضمی بهجت (رحمه الله علیه)
غفار عباسی مدعی است که ۲۵ سال در درس خارج آیت الله العظمی بهجت شرکت داشته است، ولی با احتساب سال ورود ایشان به حوزه (۱۳۶۶) و زمان فوت آیت الله بهجت(ره) (۱۳۸۸)، با فرض اینکه وی از ابتدای ورود به حوزه در درس خارج!! آن مرحوم حضور یافته باشد، نهایتاً ۲۲ سال میتوانسته شاگرد ایشان باشد. البته عباسی در جای دیگری و با بیانی متناقض، مدت شاگردی خود را ۱۷ سال عنوان می‌کند.
نکتۀ مهم این است که وقتی در کنار عنوان استاد اخلاق، عبارت «شاگرد آیت الله بهجت(ره)» نوشته می‌شود، این توالی، تداعی کنندۀ شاگردی در حوزۀ اخلاق و سلوک است و برای کسانی که نمی دانند آیت الله بهجت(ره) هیچ شاگرد سلوکی نداشته، این نوع تبلیغات بسیار غلط‌انداز و فریبنده است. این مسئله یکی از مهمترین عوامل جذب اولیۀ افرادِ بی‌اطلاع به غفار عباسی است؛ خصوصاً در برنامه‌هایی که در شهرهایی غیر از قم برگزاری می‌شود؛ چون بسیاری از مردم، به علت ارادتی که به آیت الله بهجت(ره) دارند، به سرعت جذب می‌شوند.
این ادعای شاگردی در حالی است که اخیراً دو تن از شاگردان آقای عباسی، صراحتاً بیان کرده‌اند که به دستور او از عنوان شاگردی آیت الله بهجت(ره) برای ایشان در تبلیغات شهرستان‌ها استفاده می‌شده است. نهایتاً در اول آذرماه ۱۳۹۷، پایگاه اینترنتی رسمی دفتر آیت الله بهجت(ره) با انتشار پرسش و پاسخی، ادعای برخی افراد مبنی بر شاگردی عرفانی آیت الله بهجت(ره) را تکذیب کرد.
ساختار فرقه‌ای تشکیلات غفار عباسی
تیم تشکیلاتی غفار عباسی برای گسترش در شهرهای مختلف فعالیت رسانه‌ای منسجمی داشته است. او در شهرهای مختلف به عنوان استاد اخلاق و با عنوان شاگرد برجسته آیت الله بهجت(ره) دعوت می‌شد. تأسیس کانال‌های متعدد در فضای مجازی، تولید کلیپ‌های تبلیغاتی و انتشار کتاب‌های متعدد به نام «استاد غفاری» بخشی از اقدامات این گروه است.
«مرکز حفظ و نشر آثار استاد غفاری» از اواسط سال ۱۳۹۶ کتاب‌هایی را با نام غفار عباسی منتشر نمودند. این کتاب‌ها، متن پیاده‌شدۀ سخنرانی‌های اوست، که توسط برخی مریدان وی تصحیح و تنقیح شده است.
تا قبل از چاپ این کتاب‌ها، عباسی مریدان خود را به کتاب «بدایه السلوک» ارجاع می‌داد. این کتاب به ظاهر با هدف تبیین مسیر سلوکی علامه طباطبایی(ره) و آیت الله سعادت‌پرور (ره) تالیف شده است، ولی در جای‌جای این کتاب بدون اینکه اسمی از عباسی برده شود، با عبارت «یکی از شاگردان برجسته آیت الله سعادت‌پرور» به ذکر مناقبی از او پرداخته شده است.[۶]
موج دوم انتشار کتاب‌های غفار عباسی از ابتدای سال ۱۳۹۷ شدت گرفت و آثار زیر به نام وی منتشر شد:
سلوک عشق: سخنرانی های غفار عباسی در مسیر پیاده روی اربعین.
شوق عشق: سخنرانی‌های عباسی به مناسبت ماه مبارک رمضان. در بخشی از پیشگفتار این کتاب آمده است:
«این کتاب مجموعه‌ای از بیانات عاشق دلباخته و سینه سوخته، حضرت استاد غفاری روحی فداه است که بیشتر آنها در ماه رمضان در جمع سالکین الی الله و مشتاقان کوی دوست ایراد شده است… سوز و شوق نهفته در کتاب، خبر از آتش درونی مولف می‌دهد …»
ظهور عشق: سخنرانی‌های غفار عباسی پیرامون امام حسین (ع) در مقدمه کتاب آمده است: «بعضی از مباحث توحیدی مطرح شده در این کتاب برای اولین بار بیان شده است.»
ملکوت عشق مخفی: مباحث مطرح‌شده توسط غفار عباسی در جلسات ویژۀ بانوان.
مادر واقعی: سخنرانی های آقای عباسی پیرامون حضرت زهرا (س) در پیشگفتار این کتاب نیز از غفار عباسی با عناوینی چون «عارف واصل»، «ولی خدا» و … یاد شده است.
سه گام سالک عاشق: موضوع اصلی این اثر، تبیین اصول اولیۀ روش سلوکی غفار عباسی است. این کتاب به جای کتاب بدایه السلوک به افرادی که در مراحل اولیۀ جذب به وی هستند، پیشنهاد می‌شود. در ابتدای این کتاب عبارات زیر دیده می‌شود:
«حال از نسل چمران و باقری، همت و باکری، شهید زنده و شهید پروری طلوع کرده که هم در جهاد اصغر مدافعین حرم عارفی چون شهیدان عُشریه، طهماسبی و … را تربیت کرده و هم در جهاد اکبر هر هفته صدها نفر از خیل مشتاقان از سراسر کشور به سوی درس عرفان و عشق ایشان در عش آل محمد (ع) در شهر مقدس قم گرد هم می آیند؛ تا از انفاس ملکوتی ایشان بهره مند شوند. درس‌هایی که تداعی کننده انفاس قدسی عارف بالله مرحوم ملاحسینقلی همدانی(ره) است.»
دیدگاه غفار عباسی در رابطه با استاد سیر و سلوک
ملاک انتخاب استاد
بزرگانی همچون علامه طباطبایی(ره) تصریح کرده‌اند که برای انتخاب استاد نمی‌توان به مشاهدۀ خوارق عادات، غیبگویی و امثال این امور اکتفا کرد. غفار عباسی نیز همین مبنا را مورد تایید قرار داده و به نقل از رسالۀ لب‌اللباب تصریح می‌کند که انتخاب استاد سلوک نیازمند مصاحبت و همراهی در آشکار و نهان با استاد است.[۷]
آنچه مایه تعجب است آنکه وی با تأیید چنین مبنایی، یکباره پای ملاک دیگری را برای انتخاب استاد به میان میکشد:
«ما این را برای رفقا و جهت استقامت ورزیدن در مسیر معنوی و «انتخاب کردن استاد» میگوییم و تأکید میکنیم که یک «مؤید معنوی» داشته باشید… ما همیشه میگوییم برای استقامت‌ورزی در تهذیب نفس و خودسازی، انسان باید یک «مؤیدی از ملکوت» داشته باشد. از آن طرف در خواب یا بیداری به او بفهمانند که باید پیش فلان استاد بروی…»[۸]
او به مراجعان خود توصیه می کند که ۴۰ روز زیارت آل یاسین بخوانند تا در خواب یا بیداری استاد حقیقی به آنها معرفی شود.[۹] مشابه اینگونه شیوه‌ها را در جریان انحرافی احمد الحسن یمانی می‌توان دید.
جایگاه استاد
غفار عباسی عنوان می‌کند که طی طریق، خضر راهی میخواهد که به مقام مخلَصین رسیده و بدون واسطه[۱۰] و بدون حجاب[۱۱] با اهل بیت (ع) در ارتباط باشد. اگرچه عباسی این مبنای خود را بر مطلبی از رساله لب اللباب علامه طهرانی(ره) مبتنی می‌کند(رساله لب اللباب، ص ۱۳۳ و ۱۳۴) ، ولی وقتی این حرف در کنار ادعاهای استادی خودش عنوان می‌شود، یعنی وی بدون واسطه با اهل بیت (ع) در ارتباط است. بر همین اساس در یکی از سخنرانی‌هایش به مکاشفه‌ای تحت قبه اباعبدالله(ع) اشاره می‌کند که با حضرت صحبت کرده است. همچنین افراد حاضر در جلسات بانوان گزارش می‌دهند که عباسی میگوید من واسطۀ بین شما و حضرت زهرا (س) هستم.
شک در استاد
غفار عباسی «شک در استاد» را به‌عنوان «شایع‌ترین شک سلوکی» و «از مهمترین حربه‌های شیطان لعین» معرفی می‌کند.[۱۲] بر همین اساس شاگردان برجسته‌اش، شک در استاد را موجب سقوط افراد از مسیر سیر و سلوک عنوان می‌کنند. یکی از مواردی که این افراد به آن استناد می‌کنند، خوابی است که یک فرد عراقی دیده است. این فرد در بین مریدان عباسی به «شیخ میثم عراقی» مشهور است. شیخ میثم در پیاده‌روی اربعین در جمع مریدان عباسی برای بیان قُبحِ شک در استاد، خوابی را نقل می‌کند که در آن مریدان عباسی پشت سر پیامبر(ص) راه می‌رفته‌اند و هر کس به غفار عباسی شک می‌کرده، سقوط می‌کرده است.
غفار عباسی بر اساس همین مبانی به سالکان توصیه می‌کند که قبل از مراحل ابتدایی مکاشفات، وارد مباحث فلسفه و توحید نظری نشوند؛[۱۳] چرا که آشنایی با اقل مباحث عرفان نظری شک‌های جدی در مسیر اعتقاد به استادی او وارد می کند. یکی از نکاتی که دائماً از سوی شاگردان عباسی به مریدان تازه وارد تذکر داده می‌شود این است که مسیر استاد عباسی، مسیر محبت و عشق است و خیلی نباید با عقل و منطق به آن نظر کرد.
غلو
عباسی با برداشتی سطحی از برخی روایات که شیعیان را خلق شده از طینت اهل بیت(ع)معرفی می‌کنند، در واقع به نوعی غلوگویی در مقام شیعیان دامن می‌زند. وی در یکی از سخنرانی‌های خود بر اساس همین مبنا، درباره حضرت سلمان به مخاطبان میگوید: «سلمان در مقابل ما هیچ است، چون او حسین(ع) نداشت، زهرا (س) نداشت، ما خیلی چیزها رو داریم، ما شیعه‌ایم؛ او صحابه بود. ما میتوانیم از او بالاتر برویم».
وی در جایی دیگر و در نقل قولی از استاد سعادت‌پرور(ره) میگوید: «اگر گسی به زیارت حضرت امام خمینی(ره) برود گویا به زیارت اباعبدالله الحسین(ع) می‌رود…. خیلی از انبیاء مانند حضرت ابراهیم(ع) باید بیایند و در محضر امام خمینی (ره) زانو بزنند!»[۱۴]
گفتنی است دفتر تنظیم و نشر آثار آیت الله سعادت‌پرور(ره) با انتشار بیانیه‌ای، انتساب این مطلب به ایشان را مردود اعلام کرد.
در بین شاگردان عباسی مشهور است که او میخواهد ۴۰۰۰ شاگرد سلوکی تربیت نماید و در مقابل اشکال افرادی که به وی می‌گویند: استاد بایستی در مسیر سلوک تک‌تک شاگردان را راهبری نماید و برای تربیت آنان وقت بگذارد، مدعی می‌شود که «من شیوه‌ای دارم که ۴۰۰۰ نفر که هیچ، چند میلیون نفر را هم می‌توانم همزمان تربیت کنم.»
تفسیر نادرست آیات
ششم، عباسی در موارد متعددی اقدام به بیان تفسیرهای نادرست از آیات قرآن کرده و در مواردی مدعی وجود آیاتی در قرآن می‌شود که اصلاً وجود ندارند. به عنوان مثال وی در یکی از سخنرانی‌های خود به ماجرای شکست حضرت موسی(ع) از فرعون در جریان یک مناظره اشاره می‌کند و می گوید که این موضوع در قرآن آمده است!
وی همچنین در تفسیر سوره عصر، تعبیر «خسران» را به «خسران خوب» و «خسران بد» تقسیم می‌کند! سپس با اشاره به داستان اخراج حضرت آدم(ع) و حوا از بهشت، آن را خسران خوب ارزیابی می‌کند؛ زیرا شجرۀ ممنوعه را اسماء و مقامات اهل بیت(علیهم السلام) دانسته و به تمجید از عمل حضرت آدم(ع) و حوا پرداخته و این عمل را عملی شجاعانه می‌داند! در ادامه شیعیان را اهل خسران معرفی نموده و آنها را این طور توصیف می‌کند، که از آن شجرۀ ممنوعه خوردند و بهشت را به عشق اهل بیت فروختند.
انتشار گستردۀ ادعاهای غفار عباسی در فضای رسانه‌ای؛ فحاشی و لعن صریح او نسبت به شخصیت‌هایی همچون آیت الله اعرافی (حفظه الله) (مدیر حوزههای علمیه کشور)، آیت الله تحریری(حفظه الله)، حجت الاسلام محمدیان(حفظه الله) (رئیس سابق نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها)؛ واکنش‌های افراطی عباسی و شاگردانش نسبت به منتقدان؛ رفتارهای خلاف عُرف مریدان در ارادت‌ورزی به وی و … باعث بروز انتقاداتی در میان علما و اساتید اخلاق برجسته حوزه نسبت به روش و منش وی گردید که از جمله می‌توان به انتقادات صریح آیت الله ممدوحی(حفظه الله)، آیت الله سیفی مازندرانی(حفظه الله)، آیت الله تحریری (حفظه الله) و … در این زمینه اشاره کرد.
موج انتقادات وارده بر غفار عباسی موجب شده تا برخی از همراهان نزدیکش نیز از او جدا شوند. یکی از این افراد «رحیم حسن‌زاده» نویسندۀ کتاب بدایهالسلوک است. وی این کتاب را به دستور عباسی تالیف کرده و مدت زیادی جزء شاگردان درجۀ یک او به شمار می‌شد.
طرفداران عباسی که گاه فعالیت‌های نسنجیده‌‌ای در فضای مجازی به بهانۀ مبارزه با اشرافیگری به راه انداخته‌‌اند، با رد هرگونه انتقاد به وی، مخالفانش را وابسته با کانون‌های قدرت و ثروت معرفی می‌کنند.
نکته: بخش مهمی از محتوای این نوشتار از مطالب وبلاگ «استاد کامل» گرفته شده است.
پی نوشت:
[۱] روحانی فعال در اینستاگرام که بیشتر با موضوع مبارزه با اشرافیگری فعالیت دارد. برادر وی سید روح الله صدرالساداتی، از اعضای فعلی مجلس خبرگان است که وی نیز به غفار عباسی ارادت دارد.
[۲] رحیم حسن زاده، بدایه السلوک: سیر و سلوک در مکتب تربیتی علامه طباطبایی (ره) (قم: وحدت بخش، ۱۳۹۴)، ۴۰۲.
[۳] این مرکز بعدها به «جامعه المصطفی (ص) العالمیه» تغییر نام داد.
[۴] غفار عباسی، شوق عشق (قم: میراث انبیاء (ع)، ۱۳۹۷)، ۳۰۱.
[۵] از شاگردان آیت الله سعادت‌پرور
[۶] حسن زاده، بدایه السلوک.
[۷] غفار عباسی، سه گام سالک عاشق (قم: میراث انبیاء (ع)، ۱۳۹۷)، ۸۳.
[۸] همان، ۸۴-۸۵.
[۹] همان، ۸۹.
[۱۰] غفار عباسی، مادر واقعی (قم: میراث انبیاء (ع)، ۱۳۹۶)، ۷۹.
[۱۱] عباسی، سه گام سالک عاشق، ۷۰.
[۱۲] همان، ۱۰۸.
[۱۳] حسن زاده، بدایه السلوک، ۴۰۰-۴۰۱.
[۱۴] غفار عباسی، سلوک٬ عشق٬ اربعین : سفرنامه اربعین پیرامون سلوک در مسیر عشق (قم: میراث انبیاء (ع)، ۱۳۹۶)، ۴۸؛ عباسی، مادر واقعی، ۱۹۵.
منابع:
حسن زاده، رحیم. بدایه السلوک: سیر و سلوک در مکتب تربیتی علامه طباطبایی (ره). قم: وحدت بخش، ۱۳۹۴.
عباسی، غفار. سلوک٬ عشق٬ اربعین : سفرنامه اربعین پیرامون سلوک در مسیر عشق. قم: میراث انبیاء (ع)، ۱۳۹۶.
———. سه گام سالک عاشق. قم: میراث انبیاء (ع)، ۱۳۹۷.
———. شوق عشق. قم: میراث انبیاء (ع)، ۱۳۹۷.
———. مادر واقعی. قم: میراث انبیاء (ع)، ۱۳۹۶.
شما خودتون کی هستید؟
هنوز سر از تخم در نیاوردید درباره اساتید اظهار نظر میکنید
ایشون کلی آثار دارند که مثل خیلی ها کپی برداری نیست
ایشون سابقه دزدی ندارن
پول از جایی نمیگیرن
جانباز جبهه هستن
کتاب قرآن و فطرت که چاپ نشده از استاد فقید آقای سعادت پرور نزد ایشون هستش
آیات ودعاهایی که شرح فرمودن علمای غیر مهذب و امثالهم نتونستن شرح کنن
درباری نیستن…مدافع ولایت فقیهن
سال هاست ایشون رو میشناسم خلاف اهل بیت و قرآن ازشون ندیده کسی