بهداشت معنوی؛ تئاتر جابر یک تئاتر تراژیک است که با درون‌مایۀ مذهبی معرفی می‌شود. یکی از مضامین اصلی تئاتر جابر موضوع «حجاب» است. نویسنده و کارگردان نمایش، زهرا فاطمی راد (هاجر بابایی) است که تحصیلاتی در حدود متوسطه دارد. او تخصصی در زمینۀ نویسندگی و کارگردانی تئاتر ندارد و در سال‌های اخیر به‌صورت تجربی در این زمینه فعالیت کرده است.
داستان این تئاتر بخشی از زندگی یک شخصیت ساختگی به نام جابر است. او دانشجوی نابغۀ رشتۀ فیزیک و فرزند شهید است و دغدغۀ کار فرهنگی و تشکیلاتی در بسیج دارد و البته در رابطه با نزدیکانش بسیار بر مسئلۀ حجاب تأکید می‌کند. جابر به دلایل تحریم و غیرفعال شدن آزمایشگاه‌های تحقیقات هسته‌ای در کشور، در فعالیت‌های علمی اش به مشکل برخورده است. او با بی‌احتیاطی در مسائل امنیتی، به تلۀ آزمایشگاهی که از طرف موساد، در یک مکان دور از شهر برایش چیده شده، گرفتار می‌شود و نهایتاً در مسیر آزمایشگاه، در حال دفاع از حجاب یک خانم که اتفاقاً پرستوی موساد بوده، شهید می‌شود.
تئاتر جابر در عین حال که برخی از دغدغه‌ها و کاستیهای فرهنگی جامعه را بیان می‌کند؛ دارای نکات قابل تأملی است.
این تئاتر در رابطه با بحث حجاب، مبنای علمی و محتوای قانع‌کننده‌ای ندارد. تأکید صرفاً احساسی بر حجاب، اثر پایداری نمی‌گذارد و موجی را برمی‌انگیزد که به‌زودی فرومینشیند. در این تئاتر، عامل حجاب، توجه و تشویق دیگران قلمداد می‌شود. این نوع از ارائه سبب سلب مسئولیت از دختران، بخصوص در سن نوجوانی و ابتدای جوانی است؛ چراکه مسئول بیحجابی خود را دیگرانی مانند پدر، برادر، همسر و… میدانند. حجاب نداشتن به دلیل توجه دیگران، با حجاب داشتن به دلیل توجه اطرافیان، ریشه و بنیاد همانندی دارد، که اساساً درست نیست؛ زیرا در هر صورت تصمیمگیری دربارۀ حجاب را نه بر پایهٔ باور و معرفت، بلکه به نگاه دیگران منوط می‌کند.
تأکید بر حجاب بر مبنای احساسات اجتماعی، تکیه گاهی سست برای رفتار و اعتقادات دینی ارائه می‌کند که در برابر شبهات، کوچکترین مقاومتی نخواهد داشت. وقتی انگیزۀ حجاب، تحسین و توجه اطرافیان است، با تغییر محیط، رفتار هم تغییر می‌کند. به این ترتیب، تئاتر جابر تصویر زن مسلمان را تا حد موجودی احساساتی و بدون اراده و تهی از باورهای عقلانی فرومیکاهد و زیست زنانه را بر پایۀ احساسات افراطی و غیرعقلانی جلوه می‌دهد. شخصیت‌پردازی دختر جوان و نوجوان در این تئاتر به‌گونه‌ای است که عقلانیتش، احساس او را مدیریت نمیکند، بلکه احساسات اوست که حتی رفتار دینی‌اش را میسازد.
نمایشنامۀ تئاتر جابر ضعف زیادی دارد. شخصیت اصلی داستان، شخصیتی علمی و با دغدغۀ فرهنگی است. نویسنده کسی را به تصویر میکشد که سالها حضور جدی در بسیج داشته، در عین حال به بدیهیترین مسائل امنیتی بی‌توجه است و در نهایت هم در یک درگیری ساختگی کشته می‌شود. در این میان شخصیت علمی و نخبۀ فیزیک بودن وی موضوعیتی ندارد و صرفاً با تداعی شهدای هسته‌ای احساسات مخاطب را برمی‌انگیزد.
در اینکه هدف اصلی شهدا در طول تاریخ اسلام تا به امروز، حفظ اسلام و ارزشهای متعالی آن است و اینکه حجاب زن مسلمان از مسلمات اسلام است، تردیدی نیست؛ اما خلاصه کردن تمام حرکتهای جهادی، علمی و فرهنگی، و جهت‌گیری جبهههای مقاومت جهان اسلام به دفاع از حجاب درست نیست و به‌نوعی تحریف آرمانهای بزرگ و تحریف نگرش دینی به نظر می‌رسد.
مخاطبان این داستان اغلب نوجواناند و هدف اصلی نیز تأثیرگذاری بر این قشر است. ویژگی روان‌شناختی بارز این دوره، گذار از کودکی به جوانی و بحران‌های عاطفی بلوغ و عدم ثبات احساسی است؛ به‌طوری‌که به‌راحتی تحت تأثیر هیجانات قرار می‌گیرند. این ویژگی اگر در سنین بالاتر نیز وجود داشته باشد، نشانۀ عدم رشد و عبور فرد از مسائل و بحران‌های دوره نوجوانی و انتقال آنها به دوره‌های بعدی زندگی است. معنا و جهتدهی به این احساسات از طریق معرفت‌بخشی و آماده‌کردن نوجوان برای پذیرش نقش‌ها و مسئولیت‌های دوران جوانی امری ضروری است؛ اما آنچه در تئاتر جابر می‌بینیم خالی از بعد معرفت‌بخشی است.
تئاتر جابر از نقاط ضعف و خلأهای عاطفی و احساسی نوجوان برای ارائه فرهنگ حجاب بهره می‌برد و در نهایت هم دست او را در دست معرفت عقلانی نمی‌نهد و مخاطب را در کاریزمای شخصیت جابر و خانم فاطمی باقی می‌گذارد. این زنگ خطری جدی برای فعالیت‌های فرهنگی است که مخاطبان، بیش از متن و محتوا، جذب شخصیت‌ها شوند و خطرناک‌تر زمانی است که آن افراد و شخصیت‌ها نیز به لحاظ معرفتی، قابلیت هدایت فکری و فرهنگی نوجوانان را نداشته باشند.
در نهایت سوگمندانه باید گفت استقبال از چنین تئاتری نشان‌دهندهٔ خالی بودن عرصۀ هنر از ارائه‌هایی فاخر و غنی برای قشر نوجوان و بخصوص دختران است؛ نوجوانانی که از سویی دل در گرو فطرت الهی دارند و از سویی آماج هجمه‌های مسموم فرهنگی‌اند.
نگارنده: خانم آسیه گ
لینک مرتبط:
مطالبی که از تئاتر جابر تو سایت شما منتشر شد من رو کنجکاو کرد که راجب این تئاتر مطالعه کنم متاسفانه یا خوشبختانه باید بگم که تمام مطالب منتشر شده شما کذب و دروغی بیش نبود و همه ریشه حسادت و کج فهمی اعضاو مدیر بهداشت معنوی رو میرسونه ، ممنونم که با مطالب دروغتون راه درست رو مشخص میکنید
سلام و وقت بخیر.
من به عنوان یک انسان میخوام مطلبی رو بگم خدمتتون…نمیدونم فکر بشه روش یا نه، اما باید حرفم رو بزنم که حداقل پیش خودم وجدانم آسوده باشه….خب اول بگم من این تئاتر رو دیدم و آدم بی سوادی نیستم…هرچند حق طلبی اصلا ربطی به سواد نداره!اما در جایگاه یک انسان میخوام صحبت کنم…از طرفی از اولی که مطالبی رو درباره تئاتر بیان کردید و درباره کارگردان و عوامل و مخاطبینش صحبت هایی رو بیان کردید با دقت مطالعه کردم…به همین خاطر الان بر خودم واجب میدونم جمع بندی رو بگم خدمتتون.
هیچ انسانی مصون از خطا و اشتباه نیس، پس خیلی از کارای ما آدما هم توش ممکنه خطا باشه، تو افکار ما ممکنه خطا باشه، تو حرفای ما ممکنه خطا باشه…
من تو این قضیه از هر دو گروه خطاهایی دیدم…
بسیار متاسفم شدم که هر دو گروه مدافع انقلاب و اسلام ان و جوری مقابل هم صف آرایی میکنن که انگار در مقابل دشمن ان!!!
بزرگوارا، هدف هر دو طرف دعوا اعتلای انقلاب و کشور و اسلام و در راستای ظهور مولا گام بر میدارید ان شاءالله، پس آیا بهتر نبود از ابتدا با نیت صحیح اشتباهات و خطاها رو به هم برادرانه و خواهرانه تذکر میدادید! که دچار تند روی و اتهامات و تهمت ها و غیبت های فراوان نشید!!!
بله، به تئاتر نقد هایی وارد هست که کاملا بجا، ولی آیا بهتر نبود با زبان و قلمی درست این ایرادات رو به این گروه تذکر میدادید؟؟
و آیا بهتر نبود عوامل تئاتر بجای دعوا و شکایت مسئله رو برادرانه حل میکردید و نواقص رو با حسن نیت برطرف میکردید که شبهات رو هم از بین ببرید؟؟تئاتر که الهام الهی نبوده نعوذبالله که بگیم هیچ اشتباهی نداره!!به جای تندروی اشتباهات رو میپذیرفتید و اینجوری گروه های انقلابی به جون هم نمی افتادید!
اهدف یکی، ابزارها متفاوت
تفاوت های هم رو بپذیریم و به هم احترام بگذاریم و کمک کنیم نواقص برطرف شه که فقط با همکاری و وحدت به نتیجه میرسیم…
امیدوارم وقت ظهور آقا شرمنده نشیم…و من الله توفیق
جسارتا آدرس ایمیل جعلی چون نمیخوام خودم رو درگیر کنم بیشتر از این…
کاش قدری تقوا داشتید و این دروغ ها رو نمی‌نوشتید و با آبروی یک شخص و یک گروه بازی نمی‌کردید … هر انسان منصفی این تئاتر و شخص خانم فاطمی رو دیده باشه به کذب شما شهادت میده
کما اینکه انگار تئاتر رو کامل هم ندیده بودید !!!!! ب طور مثال این که جابر پزشکی هسته‌ای خونده بود و خیلی هم موضوعیت داشت رشته‌ش ، خیلی توجه داشت به مسائل امنیتی ، و ……….
تقوا ، تقوا ، تقوا !!!!
با عرض سلام
تحلیلتون بسیار آبکیه
اولا در یک تئاتر مگر می شود همه احکام، عقاید و اخلاقیات را به مردم یاد داد؟
هر تئاتر یا اصلا هر اثر هنری می تواند یک موضوع را محور فعالیت خود انتخاب کند که تئاتر جابر موضوع حجاب را مطرح کرده و موفق بوده است.
اینکه بفرمایید احساسی است، اشکال کار چیه؟ مگر یک تئاتر چند ساعته حوزه علمیه است که بتواند معرفت بخشی کند؟
مگر مجالس سخنرانی و عزاداری چقدر در معرفت بخشی موفق عمل کرده اند و یا حتی می توانند موفق عمل کنند؟
در نهایت اینکه نقدتون به تئاتر جابر اصلا منطقی و قانع کننده نبود و تماما مبتنی بر حدس و گمان و سلیقه شخصی است. اینجانب علوم ارتباطات اجتماعی خوانده ام و به نظرم با این توصیفاتی که شما فرمودید این تئاتر در رسیدن به هدف موفق عمل کرده است.
والله العالم
چرا با این دروغ های مسخره دیگران رو خراب میکنید؟
سلام
بنده تاتر جابر رو دیدم شباهتی به نقد شما نداشت! برای نقد تخصص لازمه ، ما دنبال نظر متخصصین رفتیم، سوگمندانه حال شماست، دیدن اسناد دادگاه و …….رو از دستندرکاران تاتر جابر توصیه جدی من به اونهایی هست که دنبال حقیقتن
با عرض سلام و خسته نباشید بابت مطالبرمفید و عالیتون من هم این تاتر جابر رو دیدم و متوجه مشکلات فرهنگی این تاتر شدم هم اینکه متن خیلی ضعیفی داشته و تاثیرگزاری اشتباهی هم داشته و …
و نکته قابل توجه و عجیب این بود ۶ نظری که به این مقاله داده شده بود همه منفی بود مگه میشه مقاله ای نوشته بشه و همه مخالف باشن به نظرم این موضوع عجیبه و یه عده دارن احساسی صحبت میکنن که بعید نیست تحت تاثیر قرار گرفته باشن
مقاله شمارو خوندیم نگران نگران رفتیم پیگیری کنیم که یه حرکت مفید بزنیم و نزاریم کار کنن ولی هرچی دیدیم خلاف چیزی بود که میگید! خیلی عجیب حرفاتون ، مطمعنید نمیخواید دیده بشید؟ اخه اینا خیلی شناس شدن! به هر حال اگه راهیه برای جلب توجه خیلی کارساز نیست چون ما عقل داریم میدونید که؟ میریم تحقیق میکنیم میفهمیم
مشخصه اکثر دوستانی که ازاین تحلیل سوختن از اعضا یا طرفداران همین گروه هستن…
وگرنه خطاها و باگ های این گروه از بیرون که افراد اسیب دیده هستن و مشکل دار شدن واضحه. این خانم که تطهیرش میکنید متاسفانه یا خوشبختانه کاملا ظاهرالصلاح هست و به گفته ی قربانیان این گروه از چندین سال پیش به هیچ وجه خودشون که در گروه هستن متوجه این مشکلات و انحرافات نمیشن، چون اصلا چیزی در ظاهر معلوم نیست . بحث زیاده، اما بهتره زودتر از خداوند طلب کمک کنید و یا حتی حرز امام جواد رو همراه خودتون کنید، و امیدوارم به زودی خداوند حقیقت رو مثل خورشید برای همه روشن کنه و ضلالت و حقانیت مشخص بشه.
ممنون ازاین تحلیل.
نقل است که مردی خدمت امام موسی کاظم علیه السلام آمد و عرضه داشت: فدایت شوم از یکی از برادران دینی کاری نقل کردند که من آن را ناخوش داشتم، از خودش پرسیدم انکار کرد در حالی که جمعی از افراد موثق و قابل اعتماد این مطلب را از او نقل کردند، حضرت امام موسی کاظم علیه السلام فرمود: گوش و چشم خود را در مقابل برادر مسلمانت تکذیب کن حتی اگر پنجاه نفر قسم خوردند که او کاری کرده و او بگوید نکرده ام از او قبول کن و از آنها نپذیر.
عقل و انسانیت حکم میکنه وقتی حرف ناروایی پشت سر کسی می‌شنویم حداقل یک بارهم که شده حرف خود اون شخص رو هم بشنویم، وگرنه فرقی با کسی که دیگری رو به ناحق میکشه نداریم، چه بسا آروی افراد از جانشون هم مهم تر باشه! یا اشباهَ الرِّجالِ و لا رِجالَ ای کاش حداقل برای اراجیفی که سر هم کردید سند جعلی هم درست میکردید!
پاسخ به نقد مغرضانه تئاتر جابر نوشته زهرا فاطمی راد: http://noorolhodaeeha.ir/1523-2
https://eitaa.com/noorolhodaa_ir/4150