تحصیلات علمی
ضعف تحصیلی طاهری تنها در زمینهی دین و عرفان نیست. او با داشتن اطلاعاتی ناتمام در حیطهی علوم متداول دانشگاهی و بیآنکه تحصیلاتی در دانش پزشکی داشته باشد، اقدام به درمان بیماری افراد و انتشار دستورات درمانی نموده و ادعا میکند قادر است بین علم و دین پیوند برقرار نماید.
مدرک تحصیلی
طاهری تحصیلات خود را تنها تا مقطع دیپلم ادامه داده است. مطابق با آنچه هواداران عرفان حلقه منتشر کردهاند، وی فردی بوده است که در نوجوانی به مکانیک علاقهی زیادی داشته و اوقاتش را تا پیش از راهاندازی تشکیلات حلقه، بیشتر در اطراف کارهای مکانیکی میگذرانده است. او نمونههایی از ماکت هواپیماهای کوچک و بالگردهای ساده را در آن دوران میساخته است. دلبستگی بیش از حد او به کارهای مکانیکی، حاشیهای برای ناکامیاش در تحصیل شده است. تا جایی که او نتوانسته است مدرکی بیش از دیپلم کسب نماید. هرچند که طریق عرفان، انسانیت و معنویت الزاماً وابسته به مدرک و تحصیلات نمیباشد اما هنگامی میتوان بر یک مدعی اعتلای عرفان[۱] خرده گرفت که برای گسترش تشکیلات خود و دستیابی به اهدافش اقدام به جعل عناوین و مدارک نماید.
جعل عناوین علمی
طاهری جوان که علاقهی فراوانی به کارهای فنی و مکانیکی داشته است با کوتاهی در تحصیل از کسب مدارک علمی و دانشگاهی بازمیماند. در بررسی عناوین روی جلد برخی از کتابهای او و نیز در آثار تشکیلاتی حلقه با عناوینی همچون دکتر و مهندس روبرو میشویم. در قسمت شناسهی کتاب عرفان کیهانی (حلقه) که اساسنامهی این سازمان میباشد عنوان «مهندس» برای طاهری درج شده است. همین کتاب وقتی با اعتراض منصوری لاریجانی که منجر به حذف پاورقیها و مقدّمهی وی شد، با نام عرفان حلقه به چاپ رسیده است که در برخی نسخههای آنکه اعضای سازمان حلقه منتشر کردهاند واژهی «دکتر» برای او بهکاررفته است.
امروزه رسانههای حامی محمدعلی طاهری با رویکردی سیاسی برای مقابله با جمهوری اسلامی از وی با نام «دکتر» یاد میکنند.[۲]
به نظر میرسد اگر منتقدین عرفان حلقه مدعی جعل عنوان از سوی بنیانگذار این جریان باشند شاید برای طرفداران تشکیلات حلقه قابلپذیرش نباشد اما اگر وکلای او به این مسئله اشاره کرده باشند قضیه به گونهی دیگری است. در دفاعیهی وکلای طاهری آمده است:
ازآنجاکه تحصیلات او [طاهری] با انقلاب متوقف میگردد … جهت ادامه تحصیل به دانشگاه آمریکایی خاورمیانه ترکیه عزیمت و در آنجا طی یک درگیری سیاسی با استاد خود، کمیته انضباطی او را از فارغالتحصیلی محروم و ایشان نیز به ایران بازگشته و مشغول به کار آزاد در زمینه ساختمانسازی، ماشینآلات صنعتی، کارخانه آرد، قارچ، خوراک دام و … شد و در ضمن به دنبال فرصتی بوده که به دنبال حلوفصل مشکل تحصیلی و دریافت مدرک خود برود اما به علت اشتغال زیاد و دوم عدم احساس نیاز خیلی جدی به آن، مقدور نمیشود.[۳]
سخنان مذکور دلالت روشنی بر جعل عناوین توسط طاهری دارد. هرچند تحقیقات حاکی از آن است که او در ترکیه در هیچ دانشگاهی مشغول به تحصیل نبوده و دفاع وکلا از وی صرفاً بهمنظور ارتقاء تحصیلات او از دیپلم به گذراندن چند واحد دانشگاهی است. بههرحال بنیانگذار حلقه نهایتاً تحصیلاتش دیپلم میباشد.
نکته حائز اهمیت آن است که مسئله دکتر نبودن طاهری درجایی خطرناکتر میشود که عرفان حلقه با ادعای درمان افراد توأم شده و سلامتی مردم به میان میآید.[۴]
[۱]. از جمله اهداف عرفان حلقه، اعتلای عرفان ایران بوده است. ر.ک: محمدعلی طاهری؛ عرفان کیهانی (حلقه)؛ صص ۴۷ و ۵۰.
[۲]. این رسانهها باورهای طاهری را خرافه میدانند و دفاع آنان از وی و عرفان حلقه تنها جنبهی حقوق بشری دارد. درحالیکه آنان هیچگاه از افرادی که به دست این تشکیلات آسیبدیدهاند دفاع نکرده و سکوت اختیار کردهاند.
[۳]. دفاعیه وکلای طاهری؛ ص ۱۴.
[۴]. در بخش دوم کتاب به درمان در عرفان حلقه پرداخته شده است.