بهداشت معنوی؛ یکی از ابعاد مهم بازاریابی شبکه‌ای، بررسی زوایای فقهی ماجراست. در میان مراجع تقلید، آیت‌الله مکارم شیرازی به‌خوبی به این موضوع ورود نمودند و بحثی مفصل در درس خارج خود در این باب انجام دادند. ایشان در مقام جمع‌بندی به ۸ نکته اشاره نمودند که آن‌ها را از نظر می‌گذرانیم.
نکته اول: اساس تمام شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای و هرمی یکی است و همۀ آن‌ها روی هرم دور می‌زند. همگی از خاصیت اعداد تصاعدی و اشکال هرمی استفاده می‌کنند و اگر تفاوتی وجود دارد در مسائل حاشیه‌ای است و غیرمربوط به ماهیت آن‌ها.
نکته دوم: مشتری‌های این بازار غالباً کالا را بر اساس نیاز خود خریداری نمی‌کنند، بلکه برای این است که در صف بازاریاب‌ها قرار گیرند و سوده‌ای کلان ببرند؛ در واقع همه فروشنده‌اند نه خریدار.
نکته سوم: این بازاریابی‌ها هزاران هزار نیروی جوان را از کارهای تولیدی و حتی تحصیل به بیراهه می‌کشاند و تبدیل به یک واسطۀ حقیر مصرف‌گرا می‌کند.
نکته چهارم: منابع آماری معروف خارجی و داخلی نشان می‌دهد که تنها عدد کمی از آن‌ها سود کلانی می‌برند و اکثریت قاطع که گاه تا ۹۹% پیش می‌رود محروم‌ها و ناکام‌ها هستند.
نکته پنجم: این کار قطعاً مصداق «اکل مال به باطل» است و توجیهاتی که برای آن مطرح می‌کنند واقعیت ندارد و شبیه توجیهات و حیله‌های رباخواران است. بعضی آن را شبیه نوعی بخت‌آزمایی و قمار می‌دانند؛ ولی ما میگوییم قماری است که چند قمارباز حرفه‌ای در برابر عدۀ کثیری قمارباز ناشی قرار دارند. آن‌هایی که در رأس هرم هستند مثل قماربازهای حرفه‌ای‌اند و آن‌هایی که در انتهای هرم هستند همچون قماربازهای ناشی.
نکته ششم: اگر دلیلی بر حرمت آن نباشد جز اینکه سبب ضرر و زیان گروه زیادی می‌شود، کافی است و حکومت اسلامی باید جلوی آن را بگیرد.
نکته هفتم: جالب اینکه به تصدیق محققان، اداره‌کنندگان بازاریابی شبکه‌ای غالباً همان هرمی‌ها و گلدکوئیستی‌ها هستند.
نکته هشتم: متأسفانه اخیراً اطلاعات نادرستی به شورای محترم نگهبان داده‌اند و فتوا بر جواز گرفته‌اند و وزارت صنایع و معادن به آن دامن می‌زند، به دلایلی که روشن است و مخفی نیست.
لینک‌های مرتبط:
بازاریابی شبکه‌ای مأمنی برای حیات غیرقانونی شرکت‌های هرمی
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی
تاریخ انتشار: ۵/۱۱/۱۳۹۵
